محله بهمن؛ یادگار یک سینما و ۲ مزرعه

تاریخچه

محله بهمن نامش را از مکانی فرهنگی گرفته است که از بد روزگار ۱۰ سالی می‌شود تعطیل شده است. «سینمابهمن» در موج چهارم سینماسازی در مشهد، سال ۱۳۷۸ با سه سالن نمایش و ظرفیت حدود ۵۷۰ نفر افتتاح شد.

هنگام ساخت سینمابهمن، بولوار ۲۲ بهمن کنونی در میان عموم مردم به جاده کلات مشهور بود، اما کمی بعد از ساخت این سینما، بولوار ۲۲ بهمن نیز سروشکل گرفت. محله بهمن نیز اکنون نامش را از این بولوار که یادگار سینمای قدیمی محله است، گرفته است.

محله بهمن روی مزرعه‌های مال‌آباد و چاهش شکل گرفته است. اکنون در این محله بزرگ، خرده‌محلاتی وجود دارد که نزد عموم مردم به کوی آزادگان، کوی صاحب‌الزمان (عج)، کوی حجت و شهرک چمران و ما‌ل‌آباد معروف است.

بنا به کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، حافظ ابرو در سده نهم قمری از مزرعه مال‌آباد با نام «مالباد» به‌عنوان یکی از مزارع بیست‌وچهارگانه مشهد نام برده است. بعد از آن نیز از این مزرعه در طومار عضدالملک و مجموعه ناصری نام برده شده است.

آن‌طور که در کتاب‌های تاریخ نوشته شده، این مزرعه هفده خانوار تاجیک داشته است که مزارع و باغ‌هایشان را با قنات خود آبیاری می‌کردند. مزرعه مال‏‌آباد تا زمان انقلاب اسلامی به‌صورت روستایی با شصت خانوار بوده است، اما در دهه‏‌های گذشته جزو شهر شده است. اکنون زمین‌های این مزرعه به نام‌های مال‌آباد، کوی صاحب‌الزمان (عج)، کوی حجت و بیشتر شهرک شهید چمران خوانده می‌شود.

چاهش نیز مزرعه دیگری است که در جنوب مال‌آباد قرار دارد و روزگاری دو قلعه به‌نام‌های چاهش یا چایش ملکو (ملکان) و حسن‏‌آباد چاهش داشته است. آن‌طور که اهالی می‌گویند، پیش‌تر‌ها حدود پنجاه خانواده کشاورز در این قلعه زندگی می‌کردند، اما بنا به کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد» در سال ۱۳۷۹ تعداد افراد ساکن در چاهش افزایش یافته است و در ۱۷۰ هکتار اراضی زراعی چاهش، ۱۷۰ خانوار زندگی می‌کردند که دو چاه موتور و یک قلعه قدیمی داشته‌اند. مزرعه چاهش اکنون به کوی آزادگان مشهور است.

بافت

محله بهمن که از لحاظ وسعت در رتبه دوازدهم شهر مشهد قرار دارد، جمعیت زیادی را در خود جای داده و سومین محله پرجمعیت مشهد است. این درحالی است که فقط ۳۰ درصد محله بهمن مسکونی است و بقیه مساحت محله به کاربری‌های باغات کشاورزی، زمین‌های بایر و خدمات حمل‌و‌نقل و انبار اختصاص دارد.

این محله ۳۷۵ هکتار وسعت دارد و در هر هکتار آن ۵۹۳ نفر سکونت دارند. کودکان کمتر از ۴ سال بیشترین جمعیت محله بهمن را به خود اختصاص می‌دهند و این نشان‌دهنده زیادبودن نرخ باروری در محله بهمن است.

همچنین جوانان ۲۵ تا ۳۵ ساله نیز جزو گروه‌های سنی با فراوانی در محله بهمن هستند. بیشتر ساختمان‌های محله بهمن ریزدانه و کمتر از سه‌طبقه هستند. فراوانی زمین‌های بایر باعث تجمع معتادان در محله بهمن شده است که این امر گله‌مندی ساکنان محله را در پی داشته است.

دسترسی

محله بهمن به خطوط مترو دسترسی ندارد. اهالی این محله می‌توانند از طریق بزرگراه شهید چراغچی و همچنین بولوار‌های ۲۲ بهمن و خواجه‌ربیع با سایر نقاط شهر ارتباط داشته باشند. پراکندگی خطوط مترو در محله بهمن نسبتا مطلوب است و به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۲۰۹ متر راه است.

امکانات فرهنگی، رفاهی

• میدان بار ولی عصر در محله بهمن پاتوق فروش تره‌بار و خشکبار است و به‌دلیل قیمت‌های مناسبش مخاطبانی از سراسر شهر دارد.
• مغازه‌های تجاری متنوعی در خیابان‌های ۲۲ بهمن ۴، ۱۶ و ۲۴ وجود دارد که نیاز روزمره اهالی را برطرف می‌کند.
• مغازه‌های راسته بزرگراه شهید چراغچی در محله بهمن را می‌توان راسته فروش محصولات ساختمانی به‌ویژه ایزوگام دانست که مشتریانی از سراسر شهر دارد.
• محله بهمن شش دبستان و سیزده مسجد دارد.
• این محله سومین محله پرجمعیت مشهد است، اما فقط یک درمانگاه دارد و نمی‌تواند جواب‌گوی نیاز‌های اهالی باشد.
• سوله بحران محله بهمن اکنون سالن ورزشی محله است.

حدود جغرافیایی

محله بهمن شکلی مثلثی دارد و از شرق به بولوار‌های خواجه‌ربیع و ۲۲ بهمن محدود می‌شود و از غرب به چراغچی ۱۳ و از جنوب به بزرگراه چراغچی.

محله‌های بلال، خواجه‌ربیع، مهرمادر، اسماعیل‌آباد، قدس و ایثارگران همسایه‌های محله بهمن هستند.